De Overgang en Gewrichtsklachten: Wat gebeurt er in je lichaam?
De overgang (menopauze) is een natuurlijke levensfase waarin het lichaam van een vrouw stopt met de vruchtbaarheid. Tijdens deze fase daalt de productie van geslachtshormonen — vooral oestrogeen en progesteron — drastisch. Deze hormonale verschuivingen hebben invloed op meerdere lichaamsfuncties en kunnen leiden tot overgangsklachten zoals opvliegers, vermoeidheid, en gewrichtspijn.
Pijnlijke gewrichten in de overgang? Oorzaken en tips
In dit artikel leggen we uit wat er in het lichaam gebeurt tijdens de overgang, hoe hormonen invloed hebben op je gewrichten, en wat je zelf kunt doen om pijn, stijfheid en andere klachten te verminderen.
Wat gebeurt er met je hormonen tijdens de overgang?
Tijdens de overgang vindt er een fundamentele verandering plaats in het hormonale systeem. De eierstokken produceren steeds minder oestrogeen en progesteron. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de vruchtbaarheid, maar ook voor:
- De gezondheid van botten en gewrichten
- De smering van gewrichten
- De elasticiteit van kraakbeen
- De ontstekingsgevoeligheid in het lichaam
Een tekort aan oestrogeen leidt vaak tot:
- Verlies van kraakbeenelasticiteit
- Verminderde smering van gewrichten
- Ontstekingsreacties
- Verhoogde pijngevoeligheid
Daarom ervaren veel vrouwen in de overgang gewrichtsklachten, stijfheid, of spierpijn — ook zonder aantoonbare aandoening zoals reuma of artrose.
Hoe raakt het hormonale systeem uit balans?
Een goed werkend hormonaal systeem is afhankelijk van vele factoren. Tijdens de overgang kunnen onderstaande verstoringen optreden:
- Verminderde aanmaak en omzetting van hormonen
- Belemmerde afbraak (bijv. via de lever)
- Ongevoeligheid van hormoonreceptoren (zoals bij insulineresistentie)
- Verkeerde hormonale verhoudingen
- Invloed van externe hormoonverstorende stoffen zoals fyto-oestrogenen en chemische verbindingen (xeno-oestrogenen)
Daarnaast kunnen voeding, stress, medicatiegebruik en darmgezondheid de hormonale balans verder onder druk zetten.
Waarom raken we uit balans?
Onze moderne leefstijl werkt hormonale verstoringen onbewust in de hand. Enkele belangrijke factoren zijn:
- Overmatige inname van suiker en bewerkte voeding
- Te weinig beweging of lichamelijke activiteit/li>
- Te veel kunstlicht (‘s avonds achter schermen)
- Chronische stress door werk of sociale druk
- Blootstelling aan hormoonverstorende stoffen zoals plastics (BPA), pesticiden en cosmetica
10 Leefstijltips voor Hormonale Balans tijdens de Overgang
Stabiliseer je bloedsuikerspiegel Voorkom pieken in insuline en cortisol door suiker en snelle koolhydraten te beperken.
Eet onbewerkte, voedzame voeding Kies voor puur en natuurlijk eten. Vermijd kant-en-klaarproducten.
Luister naar je lichaam Let op overgevoeligheden en eet intuïtief.
Verhoog je groente-inname Minimaal 400 gram per dag, met focus op groene bladgroenten (helpen bij afbraak van oestrogeen).
Zorg voor een gezonde darmflora Let op ingrediënten in verzorgingsproducten, plastics en schoonmaakmiddelen.
Vermijd hormoonverstoorders Eet vezelrijk en gevarieerd voor optimale hormonale verwerking.
Ga bewust om met fyto-oestrogenen Bijvoorbeeld in soja of hop. Voor sommige vrouwen gunstig, voor anderen juist niet.
Stop met roken Roken beïnvloedt je stresshormonen en belast de lever.
Beperk alcoholgebruik Alcohol verhoogt oestrogeen en belast je lever.
Drink minder cafeïne Koffie verhoogt stresshormonen zoals cortisol.
Beweging: Essentieel voor Overgang & Gewrichten
Bewegen is een krachtig hulpmiddel om hormonale balans, gewrichtsgezondheid, slaap en mentale weerbaarheid te verbeteren.
Dagelijkse beweging
- Minimaal 30 minuten matige inspanning per dag (wandelen, fietsen)
- Streef naar 8.000 tot 10.000 stappen per dag
Krachttraining
- 2 tot 4 keer per week, met 70% van je maximale kracht (1RM)
- Ondersteunt spiermassa, botdichtheid en stofwisseling
Cardiotraining
- 3x per week hoge intensiteit (HIIT)
- Verbetert vetverbranding, hormoonbalans en cardiovasculaire gezondheid
Yoga & body-mind technieken
- Verlagen stress en verbeteren slaapkwaliteit
- Verminderen angst en kunnen zelfs botverlies vertragen
Stressreductie en Slaap: Onmisbaar voor Hormoonherstel
Chronische stress verhoogt cortisol, wat de werking van oestrogeen en progesteron belemmert. Voldoende ontspanning, ademhalingsoefeningen, en goede slaap (7-9 uur per nacht) zijn essentieel voor hormoonherstel.
Minder bekende Overgangsklachten
Naast opvliegers, menstruatieveranderingen en vermoeidheid, kun je ook last krijgen van:
- Gewrichtspijn, spierpijn
- Hoofdpijn, migraine
- Slapeloosheid, stemmingswisselingen
- Gewichtstoename
- Droge huid, slijmvliezen
- Haaruitval
- Hartkloppingen, rusteloze benen
Sommige van deze klachten worden niet meteen herkend als overgangsgerelateerd, maar hebben wel degelijk een hormonale oorzaak.
Tot slot
De overgang is een belangrijke overgangsfase in het leven van een vrouw. Door inzicht te krijgen in hormonale processen en met gerichte aanpassingen in voeding, leefstijl en beweging, kun je deze periode actief en veerkrachtig doorkomen.
Bij Kirchhoff Fysio ondersteunen we vrouwen bij overgangsklachten, waaronder gewrichtspijn. Onze fysiotherapeut Brigitte Veeken in Volendam is hierin gespecialiseerd. Met persoonlijke begeleiding, gerichte oefentherapie en leefstijladvies helpen wij je om weer in balans te komen — van binnenuit.
Bronnenlijst
- Hormoonfactor – Ralph Moorman
- Thuisarts.nl. Kneuzingen: symptomen en herstel.
- Kirchhoff Fysio. De Kirchhoff Fysio Methode
- Voedingscentrum – Hormonen en voeding
- PubMed – Estrogen and joint pain during menopause
- KNOV – Overgang en leefstijlinterventies
- Mayo Clinic – Menopause symptoms & management
Geschreven door Brigitte Veeken – geregistreerd (long)fysiotherapeut, werkzaam bij Kirchhoff Fysio sinds 2022.
Datum publicatie: 11-8-2025
Wil je meer weten of heb je klachten? Neem vrijblijvend contact op. We helpen je graag verder.
Laat hier je contactgegevens achter.