Begeleiding bij het herstel van je knieschijf uit de kom/Patella luxatie door Kirchhoff Fysio
Wat is een patella luxatie?
Bij patella luxatie raakt de knieschijf ontwricht ten opzichte van het been. De knieschijf gaat als het ware ‘uit de kom’. Patella is het Latijnse woord voor knieschijf. Luxatie betekent ‘uit de kom gaan’ of ‘ontwrichten’. Er bestaat ook nog zoiets als subluxatie. Hierbij is het gewricht gedeeltelijk ontwricht. In het geval van de knieschijf schiet hij vaak weer vanzelf terug op zijn plek. Patella luxatie is zeer pijnlijk en de knie ziet er ook vaak misvormd uit.
De eerste patella luxatie vindt bij de meeste mensen plaats op adolescente of jong volwassen leeftijd. Het komt iets vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Over de knieschijf:
De knie is het gewricht tussen het bovenbeen (femur) en het onderbeen (tibia). In de knie zit een soort gootje (trochlea). Hier doorheen glijdt een los botstuk: de knieschijf (patella). De knieschijf zit in de strekpees van het onderbeen (Quadricepspees). Dit is de pees van de Mm. Quadriceps. Deze spiergroep zit aan de voorkant van het bovenbeen en met name verantwoordelijk voor het strekken van de knie. De pees hecht aan onder de knieschijf, op het onderbeen. De functie van de patella is voornamelijk als steunpunt om de kracht van de bovenbeenspieren te vergroten en voor schokdemping.
Bij een luxatie van de patella raakt de knieschijf uit dit gootje. Hij komt meestal aan de buitenkant van de knie te staan. Soms schiet hij vanzelf terug maar hier is ook weleens hulp bij nodig van een dokter of ambulancemedewerker.
Wat zijn symptomen van een patella luxatie?
Wanneer de knieschijf uit de kom gaat dan is er in eerste instantie heel erg veel pijn. Doordat de knieschijf aan de zijkant van de knie komt te zitten ziet de knie er ook misvormd uit. Wanneer de knieschijf weer terug in zijn gootje zit, dan ziet hij er weer normaal uit en zal de pijn ook gelijk veel minder zijn. Er kan wel nog zwelling optreden. Er zullen dan xfoto’s gemaakt worden om te beoordelen of er geen schade is aan het kraakbeen en de botten van de knie en knieschijf.
Door de luxatie kunnen ook de kniebanden scheuren of oprekken. Dit geeft bij sommige mensen instabiliteit van de knie. Dit betekent dat hij sneller weer kan ontwrichten. Wanneer de knieschijf voor een tweede keer uit de kom gaat dan is de kans daarna op herhaling 50%. Dit gebeurt meestal bij jongere mensen en vaak ook met ‘aangeboren’ anatomische afwijkingen.
Hoe komt een patella luxatie?
Het uit de kom schieten van de knieschijf kan verschillende oorzaken hebben. Meestal is het een combinatie van meerdere factoren:
Letsel:
De patella luxeert meestal tijdens sport. Het kan komen door direct inwerkend letsel (bijvoorbeeld een val of schop). Wanneer iemand zijn knie op een bepaalde manier verdraait dan kan de knieschijf ook uit zijn normale positie schieten. Dit gebeurt meestal tijdens (team)sporten waarbij er vaak snel gedraaid wordt zoals bij voetbal, handbal, basketbal.
Aangeboren anatomische afwijkingen:
Bij sommige mensen is er sprake van anatomische afwijkingen die de kans vergroten op patella luxatie. Zoals een ondiepe trochlea (het gootje waar de knieschijf doorheen glijdt). Of X-benen.
Ook kan er sprake zijn van een algehele hypermobiliteit waarbij de banden lakser zijn. De aandoening Ehlers Danlos is hier een voorbeeld van.
Groei:
Deze problemen komen het meest voor bij adolescenten rond de groeispurt. De spiergroei is in deze fase nog niet afgestemd op de botgroei. Spiergroei gaat langzamer dan botgroei waardoor de spieren de krachten op de gewrichten minder goed kunnen opvangen. Dit kan een oorzaak zijn waarom patellaluxaties veel voorkomen in deze leeftijdsfase.
Hoe wordt een patella luxatie behandeld?
Allereerst is het belangrijk dat de knieschijf weer terug op zijn plek komt te zitten. Wanneer hij niet vanzelf terug schiet dan wordt dit meestal door een arts of ambulancemedewerker gedaan. Daarna krijg je een kniebrace die je bewegingsvrijheid beperkt. Onder begeleiding van een fysiotherapeut ga je deze brace afbouwen en spiertraining doen. Het herstel duurt meestal 3 tot 6 maanden.
Wanneer er langdurige instabiliteit van de knieschijf blijft bestaan dan duurt de revalidatie langer. Je zal dan voor langere periode spierversterkende en stabiliserende oefeningen moeten doen.
Wanneer de instabiliteit blijft en de training onvoldoende effect heeft, of als er meerdere luxaties hebben plaatsgevonden, dan kan er een operatie noodzakelijk zijn. De gescheurde knieschijfband kan worden gereconstrueerd (MPFL reconstructie) of de aanhechting van de knieschijfpees op het onderbeen kan worden verplaatst (tuberositas osteotomie).
Na deze ingrijpende operatie is ook revalidatie bij een fysiotherapeut noodzakelijk.
Bronnen:
Ben je bekend met deze problemen en wil je weten wat wij bij Kirchhoff Fysio voor je kunnen doen? Neem dan contact met ons op.
Laat hier je contactgegevens achter.